حلم و سخاوت امام موسی کاظم(ع)
حلم و سخاوت امام موسی کاظم(ع)
امام موسی کاظم(علیه‌السلام) پارساترین، فقیه‌ترین و سخی‌ترین شخصیت زمان خود بود.
امام موسی بن جعفر (علیه السلام) که مسلمانان او را به دلیل حلم و بردباری در برابر دشمنان و فرو نشاندن غیظ و خشم لقب کاظم داده‌‌اند در سال 128 هـ . ق به دنیا آمد. شهادت ایشان در 25 رجب سال 183 در بغداد در زندان حاکم ستمگر عباسی، هارون‌الرشید به وقوع پیوست. امام کاظم در سال 148 پس از شهادت امام جعفر صادق (علیه‌السلام) به امامت رسید. این دوران مصادف با اولین مرحله استبداد و ستمگری حکام عباسی بود. منصور (متوفی 158)، مهدی (متوفی 169)، هادی (متوفی 170) و هارون (متوفی 193) خلفای عباسی در دوران امامت امام هفتم بودند. عباسیان که در ابتدا زمام حکومت را به نام علویان در دست گرفته بودند، با مردم و به‌ویژه شیعیان برخورد نسبتاً ملایمی داشتند اما به محض اینکه پایه‌های سلطه خود را مستحکم کردند بنا را بر ستمگری گذاشته و مخالفان خود را زیر شدیدترین فشارها قرار دادند. در این دوران حرکت‌های اعتراض‌آمیز متعددی از ناحیه شیعیان و علویان نسبت به خلفای عباسی صورت گرفته است که از مهم‌ترین آنها قیام حسین بن علی، شهید فخ در زمان حکومت هادی و جنبش یحیی و ادریس فرزندان عبد‌الله در زمان هارون بوده است. این قیام‌ها که در ردیف همان قیام‌های زیدی به شمار می‌رفتند گرچه اغلب از روی صداقت و خلوص نیت صورت می‌گرفت و بعضاً رهبران آنها اشخاصی عالم و فاضل و فداکار بودند اما به دلایل مختلف سیاسی و به رغم گستردگی و کثرت بی‌‌ثمر بود و کمتر قرین موفقیت می‌گردید.
در تاریخ مکرر نقل شده که امام موسی کاظم(علیه‌السلام) پارساترین، فقیه‌ترین و سخی‌ترین شخصیت زمان خود بود. او را زینت عبادت‌کنندگان و حافظ‌ترین مردم به کتاب خدا می‌دانستند. آنچه از ویژگی‌های اخلاقی امام بیشتر از همه قابل توجه بوده، کرم و سخاوت آن حضرت است که ضرب‌المثل بوده است. سخاوت امام حتی شامل کسانی که به آزار و اذیت او می‌پرداختند نیز می‌شد. از جمله خصایص آن حضرت زهد و عبادت وی بود. بخش مهمی از روایات تاریخی در رابطه با حیات امام کاظم (علیه‌السلام) پیرامون سخت‌گیری‌های هارون الرشید نسبت به آن حضرت وارد شده است. . اعمال فشارهای هارون نسبت به شیعیان با دوره‌های پیش از او قابل قیاس نیست. امام کاظم (ع) دو بار به دست هارون به زندان افتاد که بار دوم 4 سال طول کشید و به شهادت آن حضرت منجر شد. حضرت سال‌های متمادی در زندان به سر برده و در تمام این مدت به عبادت خدا مشغول بود، به‌طوری که بسیاری از زندانبانان امام تحت تأثیر قرار گرفته و از نگهداری امام به آن صورت خودداری می‌کردند. امام به همین دلایل پیش مردم محبوبیت فراوانی داشته و درباره او کرامات زیادی قائل بودند. امام کاظم (علیه‌السلام) از یک طرف در برابر فشار خلفای عباسی قرار داشت و از طرف دیگر مسئولیت عظیم حفظ و هدایت شیعیان را بر عهده داشت. آن حضرت اگر هیچ تلاشی جز این نداشت که شیعیان را به درستی با یکدیگر ارتباط داده و آنها را رهبری کند، خود بزرگ‌ترین خطر برای عباسیان به شمار می‌رفت. ائمه و شیعیان اعتقاد به انحصار امامت و رهبری در فرزندان حضرت زهرا (س) داشته و به بطلان نظام حاکم معتقد بودند اما وقتی ثمری در قیام علیه نظام حاکم نمی‌دیدند دست به آن نمی‌زدند اما این هیچ از اعتقاد آنان به امام و مخالفت با حاکمان ستمگر نمی‌کاست. مبارزه منفی و عدم همکاری با دستگاه خلافت از جمله راه‌های اعلام آن اعتقاد بود که موجب عدم مشروعیت خلافت نیز می‌شد. یکی دیگر از اقدامات امام موسی کاظم (علیه‌السلام) مبارزه با عقاید انحرافی اهل حدیث و فرقه‌های منحرف بود. این مبارزه با وجود همه محدودیت‌ها باعث شد تا عقاید اهل بیت (علیهم السلام) بنیاد فکری شیعه را تشکیل داده و اسلام درست و به دور از تحریف از طریق اهل بیت باقی بماند.
